عملیات ازاد سازی جزایر سه گانه خلیج همیشگی پارس :
از سال 1880 به بعد اختلاف نظر میان ایران و بریتانیا بر سر مالکیت چهار جزیره تنب بزرگ و کوچک ابوموسی و سیری که همگی در تنگه هرمز و در نیمه را سواحل ایران و کشورهای عربی قرار داشتند بروز کرد . تا آن زمان این جزیار عموما متعلق به ایران بودند و در رابطه با آنها اختلافی وجود نداشت . با این حال در سال های بعد چون در این زمان اهمیت سوق الجیشی این جزایر بر انگلیس مشخص شد دولت بریتانیا منکر حقوق ایران نیست به این جزایر گردید و با گسیل نیروهای خود اقدام به اشغال جزایر میکند . دولت ایران نسبت به اشغال جزایر تبب بزرگ و کوچک و ابوموسی توسط بریتانیا اعتراض کرد و دولتهای بعدی ایران نیز بطور مداوم نسبت به این امر اعتراض کردند .
انگلیس ها بعد از آنکه در سال1921 اقدام به تجزیه راس الخیمه از شارجه کردند تنب بزرگ و کوچک را به راس الخیمه و ابوموسی را جزو شارجه(بخشی از امارات متحده عربی فعلی) که تحت الحمایه آن بودند واگذار کرد . اما دولت ایران همواره اختلاف خود را بر سر این جزاریر با انگلستان میدانست و یک بار نیز در زمان سلطنت رضا شاه که قوای مسلح ایران به آن جزایر رفتند لیکن در آن موقع دولت انکلیس اطمینان داد که این مشکل را حل خواهد کرد و قبل از فیصله یافتن کامل آن مانع برافراشته شدن پرچم یکی از طرفین در جزایر خواهد شد .
موقعیت جغرافیایی و استراتژیک جزایر سه گانه
اهمیت خلیج فارس از نقطه نظر جغرافیایی به علت ارتباط آن با اقیانوس هند از طریق تنگه هرمز است که این جزایر در آن قرار گرفته اند . این جزایر در جنوبی ترین نقطه خلیج فارس در تنگه هرمز واقع شده اند . تنب بزرگ با نزدیکترین ساحل ایران(جزیره قشم) در حدود 25 کیلومتر فاصله دارد در حالیکه فاصله راس الخیمه تا این جزیره حدود 70 کیلومتر است . تنب کوچک در 13 کیلومتری غرب جزیره تنب بزرگ قرا داشته و فاصله آن با نزدیکترین ساحل ایران(بندر لنگه) 37 کیلومتر است . تنب کوچک تقریبا فاقد سکنه بود . سکنه تنب بزرگ در زمالن بازپس گیری حدود 300 نفر بوده و جمعیت ابوموسی نیز از 700 نفر تجاوز نمیکرد . ابوموسی که از تنب ها بزرگ تر است و ساید دو برابر تنب بزرگ باشد از ایران 96 کیلومتری ایران قرار دارد و علاوه بر داشتن ذخایر نفتی دارای خاک سرخ است که انتیاز آن را یک کمپانی انگلیسی دارا بود .
امروزه که دو سوم نفت مورد نیاز صنایع اروپای غربی باید از تنگه هرمز بگذرد اهمیت این جزایر بیش از پیش روشن میشود و کافی است که یک دولت بر این جزایر دست یابد و راه صدور نفت را از خلیج فارس ببندد . بنابر این این سه جزیره بیش از هر چیز دارای اهمیت استراتژیک و نظامی هستند
زمینه آزاد سازی جزایر و شرح وقایع قبل ازآن
همانطور که در بالا ذکر گردید دولت این در زمان سلطنت رضا شاه با استفاده قوای نظامی به آن جزایر قصد آزاد سازی جزایر را داشتند که در آنئ موقع دولت انگلیس اطمینان داد که این مشکل را حل خواهد نمود و با بروز جنگ جهانی دوم این اقدام ایران بی نتیجه ماند .
در سال1347 دولت بریتالنیا اعلام کرد که تا سال1350 نیروهای خود را از خلیج فارس بیرون خواد برد . از این تاریخ مذاکرات بین دولت ایران و بریتانیا در مورد جزایر مذکور بطور جدی آغاز شد و به مدت 3 سال ادامه داشت .
درگیری های تبلیغاتی ایران و انگلیس در رسانه های گروهی قبل از آغاز عملیات آزاد سازی جزایر سه گانه در ماه های قبل از آن وجود داشت . طی این مدت دولت ایران شروع به اعمال فشار به بریتانیا نمود و حتی شاه اعلام نمود که برای اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه در صورت لزوم به زور متوسل خواهد شد . حتی جهت قوت بخشیدن هر چه بیشتر بر این تهدید به نیروهای مسلح شاهنشاهی دستور داد که به هواپیماهای بریتانیا که بر فراز ناوگان دریایی ایران به ویژه در اطراف جزایر سه گانه پرواز کنند آتش گشوده شود .
در تاریخ 19/2/1350 به دنبال پرواز هواپیماهای انگلیس و انجام عملیات تهدید گرانه انها بر فراز ناوهای نیروی دریایی دولت ایران شدیدا به انگلیس اخظار نمود که در صورت ادامه تحریکات هوایی در خلیج فارس ناوهای جنگی ایران به هواپیماهای مزاحم انگلیس شلیک خواهند نمود . انگلستان هم در مقابل اعلام نمود هواپیماها مسلح نبودند ولی توضیح نداد که هدف این کشور از این عملیات خصمانه چه بوده است
شرح عملیات
در ساعت 6:15 دقیقه بامداد روز 9 آذر 1350(30 نوامبر1971) یک روز قبل از ترک قوای انگلیسی از خلیج فارس یگان های نیروی دریایی در سه جزیره تنگه هرمز( تنب بزرگ تنب کوچک اوبوموسی) پیاده شدند و با بازگرداندن انها به آغوش میهن به دوران استعماری هشتاد ساله قوای انگلیسی بر این جزایر پایان دادند . اولین پرچم ایران پس از گذشت کمتر از 35 دقیقه از آغاز عملیت بر اولین جزیره افراشته شد و در راس ساعت 8 در هر سه جزیره پرچم ایران همراه با شلیک 21 گلوله توپ برافراشته گردید .
آزاد سازی سازی جزیره گپ سبزو ، بو موسى
در جزیره ابوموسی نیروهای پیاده شونده وابسته به گردان های ساحلی راس ساعت 6:15 دقیقه صبح بوسیله یک فروند هاور کرافت BH-1 در قسمت غربی جزیره پیاده شده و بلافاصله بسوی نقاط حساس پیشروی کردند و در ساعت 6:50 دقیقه صبح کلیه نقاط حساس و ارتفاعات اشغال شد . افسران و درجه داران و سربازان ایرانی به محض پیاده شدن در جزیره ابوموسی پرچم شاهنشاهی را بر بالای کوه حلوا که مرتفع ترین نقطه اوبوموسی است برافراشتند . در حین اجرای عملیات یک فروند هلیکوپتر از بالا دیده بانی نقاط حساس جزایر را بر عهده داشت . در ساعت6:30 دقیقه صبح هواپیماهای شکاری نیروی هوایی شاهنشاهی ایران برای پشتیبانی از نیروهای عمل کننده به روی جزیره نمایان شدند . در ساعت 7:15 دریادار عطائی جهت ملاقات با شیخ صقر از شارجه به جزیره عزیمت نمود و در ساعت7:30 بلافاصله در منطقه ملاقات پرچم ایران برافراشته شد .
http://xs117.xs.to/xs117/
آزاد سازی تنب بزرگ و کوچک
در جزیره تنب بزرگ در ساعت 6 هلیکوپتر های نیروی دریایی اعلامیه مبنی بر عدم مقاومت روی دهکده و ساختمان پلیس پخش کردند و در ساعت 6:15 پنج فروند هواناو SRN-6 در سه کرانه شمالی جنوب شرقی و جنوب غربی نیروهای کماندویی و گردان های ساحلی را پیاده نمودند . عملیات در این سه کرانه به ترتیب توسط ناو کهنموئی و ناوچه پروین و ناو میلانیان و یک فروندBell-205 از هلیکوپتر های رزمی پشتیبانی میشد و در ساعت 6:35 جت های نیروی هوایی نیز به روی جزیره ظاهر شدند .
یکی از هاورکرافت حامل کماندو ها از شمال جزیره و 4 فروند از دو نقطه جنوب شرقی و غربی یک یک با پیاده کردن از هواناو در 4 گروه به سمت ارتفاعات دو جزیره پیشروی میکنند و در ابتدا با هیچگونه مقاومتی برخورد نمیکنند تا اینکه گروهی به فرماندهی سروان پیاده سوزنچی به مقابل مدرسه و پایگاه پلیس میرسند . در این زمان یکی از افراد بدون اسلحه قبلا به پاسگاه اعزام میشود که پلیس ها تسلیم گردند دو نفراز پلیس ها بدون اسلحه از پاسگاه بیرون می آیند و همین که سروان سوزنچی فرمانده گروهان و مهناوی یکم حبیب اکهریری بیسیم چی گروهان و دو نفر ناوی آیت خانی و علی قربان روزبهانی آنها را دیده و در پوشش سایر افراد گروه که درازکش بودند به سمت پاسگاه پلیس میروند و در 8 قدمی درب پاسگاه از داخل پاسگاه با مسلسل 21 به آنها تیر اندازی میشود و در نتیجه سروان پیاده سوزنچی و مهناوی یکم حبیب کهریری و ناوی آیت خانی کشته میشوند و ناوی وظیفه علی قربان روزبهانی مجروح میشوند.
در این موقع سربازان نیز به تیر اندازی پلیس ها جواب میدهند و در نتیجه آن 4 پلیس کشته میشوند و 5 نفر از آن مجروح میگردند و در همین حال گروه دوم به سرپرستی ستوان یکم به سمت پاسگاه پلیس پیشروی میکنند و برای کمک یک هلیکوپتر حامل مسلسل بلند میشود که به علت نزدیک بودن نفرات دو طرف نمیتواند از مسلسل استفاده کند . در این هنگام ناو سروان شفیق با ناخدا سوم خزعل توسط هلیکوپتر از جزیره ابوموسی به تنب می آیند و با استفاده زا دیواره ساختمان و شهامت ناوسروان شفیق و ناخدا خزعل به پست پاسگاه رفته و از در عقب پاسگاه وارد میشوند و افراد پاسگاه را که دائما تیر اندازی میکردند وادار به تسلیم مینمایند و از نقاط مختلف خانه های دهکده نیز تیر اندازی های تک تک به سوی نیروهای ایرانی میشود که منجر به تلفاتی نمیشود .
پس از سقوط پاسگاه با احترام نظامی پرچم ایران در مقابل پاسگاه و مودرسه نیز برافراشته شد و ضمنا زخمی شدگان را بوسیله برانکارد و انجام کمک های اولیه با هلیکوپتر به بیمارشتان شیر و خورشید سرخ بندر لنگه اعزام میشوند و پس از سقوط پاسگاه نیروهای ایرانی تمامی سلاح های موجود در پاسگاه و خانه های مردم را جمع اوری مینمایندو بدین صورت تصرف جزیره تنب بزرگ کامل گشت .
در ساعت 10 صبح دریادار حبیب الهی و عکاسان و فیلمبرداران وارد جزیره گردیدند و اندکی پس از اتمام عملیات امیر عباس هویدا نخست وزیر طی نطقی بازگشت جزایر ایرانی را به آغوش میهن اعلام نمود .
ارشد ترین افسر عملیات آزاد سازی جزایر سرهنگ صولتی بود . در جریان آزاد اسزی جزایر 1 افسر مهناوی نیروی دریایی به شهادت رسیدند و 1 نفر دیگر نیز زخمی گردید . کشته شدگان این عملیات عبارتند از : سروان رضا سوزنچی کاشانی / مهناوی یکم حبیب سولکی کهریری و ناوی آیت خانی
منبع : برگرفته از کتاب خاطرات امیر عباس هویدا با اندکی دخل و تصرف
..........................
از سال 1880 به بعد اختلاف نظر میان ایران و بریتانیا بر سر مالکیت چهار جزیره تنب بزرگ و کوچک ابوموسی و سیری که همگی در تنگه هرمز و در نیمه را سواحل ایران و کشورهای عربی قرار داشتند بروز کرد . تا آن زمان این جزیار عموما متعلق به ایران بودند و در رابطه با آنها اختلافی وجود نداشت . با این حال در سال های بعد چون در این زمان اهمیت سوق الجیشی این جزایر بر انگلیس مشخص شد دولت بریتانیا منکر حقوق ایران نیست به این جزایر گردید و با گسیل نیروهای خود اقدام به اشغال جزایر میکند . دولت ایران نسبت به اشغال جزایر تبب بزرگ و کوچک و ابوموسی توسط بریتانیا اعتراض کرد و دولتهای بعدی ایران نیز بطور مداوم نسبت به این امر اعتراض کردند .
انگلیس ها بعد از آنکه در سال1921 اقدام به تجزیه راس الخیمه از شارجه کردند تنب بزرگ و کوچک را به راس الخیمه و ابوموسی را جزو شارجه(بخشی از امارات متحده عربی فعلی) که تحت الحمایه آن بودند واگذار کرد . اما دولت ایران همواره اختلاف خود را بر سر این جزاریر با انگلستان میدانست و یک بار نیز در زمان سلطنت رضا شاه که قوای مسلح ایران به آن جزایر رفتند لیکن در آن موقع دولت انکلیس اطمینان داد که این مشکل را حل خواهد کرد و قبل از فیصله یافتن کامل آن مانع برافراشته شدن پرچم یکی از طرفین در جزایر خواهد شد .
موقعیت جغرافیایی و استراتژیک جزایر سه گانه
اهمیت خلیج فارس از نقطه نظر جغرافیایی به علت ارتباط آن با اقیانوس هند از طریق تنگه هرمز است که این جزایر در آن قرار گرفته اند . این جزایر در جنوبی ترین نقطه خلیج فارس در تنگه هرمز واقع شده اند . تنب بزرگ با نزدیکترین ساحل ایران(جزیره قشم) در حدود 25 کیلومتر فاصله دارد در حالیکه فاصله راس الخیمه تا این جزیره حدود 70 کیلومتر است . تنب کوچک در 13 کیلومتری غرب جزیره تنب بزرگ قرا داشته و فاصله آن با نزدیکترین ساحل ایران(بندر لنگه) 37 کیلومتر است . تنب کوچک تقریبا فاقد سکنه بود . سکنه تنب بزرگ در زمالن بازپس گیری حدود 300 نفر بوده و جمعیت ابوموسی نیز از 700 نفر تجاوز نمیکرد . ابوموسی که از تنب ها بزرگ تر است و ساید دو برابر تنب بزرگ باشد از ایران 96 کیلومتری ایران قرار دارد و علاوه بر داشتن ذخایر نفتی دارای خاک سرخ است که انتیاز آن را یک کمپانی انگلیسی دارا بود .
امروزه که دو سوم نفت مورد نیاز صنایع اروپای غربی باید از تنگه هرمز بگذرد اهمیت این جزایر بیش از پیش روشن میشود و کافی است که یک دولت بر این جزایر دست یابد و راه صدور نفت را از خلیج فارس ببندد . بنابر این این سه جزیره بیش از هر چیز دارای اهمیت استراتژیک و نظامی هستند
زمینه آزاد سازی جزایر و شرح وقایع قبل ازآن
همانطور که در بالا ذکر گردید دولت این در زمان سلطنت رضا شاه با استفاده قوای نظامی به آن جزایر قصد آزاد سازی جزایر را داشتند که در آنئ موقع دولت انگلیس اطمینان داد که این مشکل را حل خواهد نمود و با بروز جنگ جهانی دوم این اقدام ایران بی نتیجه ماند .
در سال1347 دولت بریتالنیا اعلام کرد که تا سال1350 نیروهای خود را از خلیج فارس بیرون خواد برد . از این تاریخ مذاکرات بین دولت ایران و بریتانیا در مورد جزایر مذکور بطور جدی آغاز شد و به مدت 3 سال ادامه داشت .
درگیری های تبلیغاتی ایران و انگلیس در رسانه های گروهی قبل از آغاز عملیات آزاد سازی جزایر سه گانه در ماه های قبل از آن وجود داشت . طی این مدت دولت ایران شروع به اعمال فشار به بریتانیا نمود و حتی شاه اعلام نمود که برای اعاده حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه در صورت لزوم به زور متوسل خواهد شد . حتی جهت قوت بخشیدن هر چه بیشتر بر این تهدید به نیروهای مسلح شاهنشاهی دستور داد که به هواپیماهای بریتانیا که بر فراز ناوگان دریایی ایران به ویژه در اطراف جزایر سه گانه پرواز کنند آتش گشوده شود .
در تاریخ 19/2/1350 به دنبال پرواز هواپیماهای انگلیس و انجام عملیات تهدید گرانه انها بر فراز ناوهای نیروی دریایی دولت ایران شدیدا به انگلیس اخظار نمود که در صورت ادامه تحریکات هوایی در خلیج فارس ناوهای جنگی ایران به هواپیماهای مزاحم انگلیس شلیک خواهند نمود . انگلستان هم در مقابل اعلام نمود هواپیماها مسلح نبودند ولی توضیح نداد که هدف این کشور از این عملیات خصمانه چه بوده است
شرح عملیات
در ساعت 6:15 دقیقه بامداد روز 9 آذر 1350(30 نوامبر1971) یک روز قبل از ترک قوای انگلیسی از خلیج فارس یگان های نیروی دریایی در سه جزیره تنگه هرمز( تنب بزرگ تنب کوچک اوبوموسی) پیاده شدند و با بازگرداندن انها به آغوش میهن به دوران استعماری هشتاد ساله قوای انگلیسی بر این جزایر پایان دادند . اولین پرچم ایران پس از گذشت کمتر از 35 دقیقه از آغاز عملیت بر اولین جزیره افراشته شد و در راس ساعت 8 در هر سه جزیره پرچم ایران همراه با شلیک 21 گلوله توپ برافراشته گردید .
آزاد سازی سازی جزیره گپ سبزو ، بو موسى
در جزیره ابوموسی نیروهای پیاده شونده وابسته به گردان های ساحلی راس ساعت 6:15 دقیقه صبح بوسیله یک فروند هاور کرافت BH-1 در قسمت غربی جزیره پیاده شده و بلافاصله بسوی نقاط حساس پیشروی کردند و در ساعت 6:50 دقیقه صبح کلیه نقاط حساس و ارتفاعات اشغال شد . افسران و درجه داران و سربازان ایرانی به محض پیاده شدن در جزیره ابوموسی پرچم شاهنشاهی را بر بالای کوه حلوا که مرتفع ترین نقطه اوبوموسی است برافراشتند . در حین اجرای عملیات یک فروند هلیکوپتر از بالا دیده بانی نقاط حساس جزایر را بر عهده داشت . در ساعت6:30 دقیقه صبح هواپیماهای شکاری نیروی هوایی شاهنشاهی ایران برای پشتیبانی از نیروهای عمل کننده به روی جزیره نمایان شدند . در ساعت 7:15 دریادار عطائی جهت ملاقات با شیخ صقر از شارجه به جزیره عزیمت نمود و در ساعت7:30 بلافاصله در منطقه ملاقات پرچم ایران برافراشته شد .
http://xs117.xs.to/xs117/
آزاد سازی تنب بزرگ و کوچک
در جزیره تنب بزرگ در ساعت 6 هلیکوپتر های نیروی دریایی اعلامیه مبنی بر عدم مقاومت روی دهکده و ساختمان پلیس پخش کردند و در ساعت 6:15 پنج فروند هواناو SRN-6 در سه کرانه شمالی جنوب شرقی و جنوب غربی نیروهای کماندویی و گردان های ساحلی را پیاده نمودند . عملیات در این سه کرانه به ترتیب توسط ناو کهنموئی و ناوچه پروین و ناو میلانیان و یک فروندBell-205 از هلیکوپتر های رزمی پشتیبانی میشد و در ساعت 6:35 جت های نیروی هوایی نیز به روی جزیره ظاهر شدند .
یکی از هاورکرافت حامل کماندو ها از شمال جزیره و 4 فروند از دو نقطه جنوب شرقی و غربی یک یک با پیاده کردن از هواناو در 4 گروه به سمت ارتفاعات دو جزیره پیشروی میکنند و در ابتدا با هیچگونه مقاومتی برخورد نمیکنند تا اینکه گروهی به فرماندهی سروان پیاده سوزنچی به مقابل مدرسه و پایگاه پلیس میرسند . در این زمان یکی از افراد بدون اسلحه قبلا به پاسگاه اعزام میشود که پلیس ها تسلیم گردند دو نفراز پلیس ها بدون اسلحه از پاسگاه بیرون می آیند و همین که سروان سوزنچی فرمانده گروهان و مهناوی یکم حبیب اکهریری بیسیم چی گروهان و دو نفر ناوی آیت خانی و علی قربان روزبهانی آنها را دیده و در پوشش سایر افراد گروه که درازکش بودند به سمت پاسگاه پلیس میروند و در 8 قدمی درب پاسگاه از داخل پاسگاه با مسلسل 21 به آنها تیر اندازی میشود و در نتیجه سروان پیاده سوزنچی و مهناوی یکم حبیب کهریری و ناوی آیت خانی کشته میشوند و ناوی وظیفه علی قربان روزبهانی مجروح میشوند.
در این موقع سربازان نیز به تیر اندازی پلیس ها جواب میدهند و در نتیجه آن 4 پلیس کشته میشوند و 5 نفر از آن مجروح میگردند و در همین حال گروه دوم به سرپرستی ستوان یکم به سمت پاسگاه پلیس پیشروی میکنند و برای کمک یک هلیکوپتر حامل مسلسل بلند میشود که به علت نزدیک بودن نفرات دو طرف نمیتواند از مسلسل استفاده کند . در این هنگام ناو سروان شفیق با ناخدا سوم خزعل توسط هلیکوپتر از جزیره ابوموسی به تنب می آیند و با استفاده زا دیواره ساختمان و شهامت ناوسروان شفیق و ناخدا خزعل به پست پاسگاه رفته و از در عقب پاسگاه وارد میشوند و افراد پاسگاه را که دائما تیر اندازی میکردند وادار به تسلیم مینمایند و از نقاط مختلف خانه های دهکده نیز تیر اندازی های تک تک به سوی نیروهای ایرانی میشود که منجر به تلفاتی نمیشود .
پس از سقوط پاسگاه با احترام نظامی پرچم ایران در مقابل پاسگاه و مودرسه نیز برافراشته شد و ضمنا زخمی شدگان را بوسیله برانکارد و انجام کمک های اولیه با هلیکوپتر به بیمارشتان شیر و خورشید سرخ بندر لنگه اعزام میشوند و پس از سقوط پاسگاه نیروهای ایرانی تمامی سلاح های موجود در پاسگاه و خانه های مردم را جمع اوری مینمایندو بدین صورت تصرف جزیره تنب بزرگ کامل گشت .
در ساعت 10 صبح دریادار حبیب الهی و عکاسان و فیلمبرداران وارد جزیره گردیدند و اندکی پس از اتمام عملیات امیر عباس هویدا نخست وزیر طی نطقی بازگشت جزایر ایرانی را به آغوش میهن اعلام نمود .
ارشد ترین افسر عملیات آزاد سازی جزایر سرهنگ صولتی بود . در جریان آزاد اسزی جزایر 1 افسر مهناوی نیروی دریایی به شهادت رسیدند و 1 نفر دیگر نیز زخمی گردید . کشته شدگان این عملیات عبارتند از : سروان رضا سوزنچی کاشانی / مهناوی یکم حبیب سولکی کهریری و ناوی آیت خانی
منبع : برگرفته از کتاب خاطرات امیر عباس هویدا با اندکی دخل و تصرف
..........................
No comments:
Post a Comment